صنعت تولید رنگ های صنعتی یکی از پرکاربردترین و فعال ترین صنایع در ایران است. به طور کلی تولیدات صنایع رنگ به دو دسته کلی رنگ صنعتی و رنگ ساختمانی تقسیم می شود. رنگ صنعتی یک نوع پوشش است که به دلیل داشتن استانداردهای صنعتی برای مقاومت در برابر خوردگی و مقاومت های شیمیایی طراحی و تولید شده است.

ویژگی مهم رنگ صنعتی استحکام بالا، چسبندگی قوی روی سطح های مختلف، مقاومت بالا در برابر عوامل خورنده، مقاومت بالا در برابر حلال ها است. در ادامه با انواع رنگ های صنعتی و کاربرد آن ها آشنا می شویم.

رنگ های صنعتی چیست؟

اساس تولید رنگ صنعتی علم شیمی است. رنگ های صنعتی پر مصرف ترین رنگ ها در زندگی بشر هستند. رنگ های صنعتی به صورت مایع تولید شده و با استفاده از تجهیزات مناسب صنعتی استفاده می شود. هدف اصلی رنگ های صنعتی ایجاد مقاومت و حفاظت از سطوح است.

رنگ های صنعتی به طور کلی در پوشاندن خوردگی در اتصالات و لوله های حاوی گاز، آب، پتروشیمی، فاضلاب، و پردازش مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از رنگ صنعتی در صنعت کشاورزی، صنعت خودرو سازی و ساخت ساز نیز به دلیل افزایش طول عمر مفید استفاده می شود.

انواع رنگ های صنعتی

رنگ صنعتی از مواد پلیمری ساخته شده و به همین دلیل یک پوشش سخت و غیر قابل نفوذ برای سطوح ایجاد می کند. به طور کلی در محیط های صنعتی و به منظور پوشش دهی محصولات و رنگ آمیزی محیط های ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد. رنگ های مختلف با اهداف متفاوت تولید شده اند و کاربردهای مختلفی دارند؛ برای مثال هر چه به لایه های زیرین پوشش اصلی یا آستری نزدیک شوید، تنوع رنگ ها بیشتر می شود. انواع رنگ صنعتی:

• رنگ هوا خشک
• رنک سوله
• رنگ صنعتی آستر
• رنگ کولتار اپوکسی
• رنگ رویه پلی یورتان
• سیلر اپوکسی

رنگ های صنعتی پلی یورتان

رنگ صنعتی پلی یورتان مقاومت بالایی در برابر نور خورشید دارند و از نظر ظاهری و چسبندگی بالا امروزه خیلی از آن استفاده می شود. رنگ پلی یورتان بر پایه رنگ های دو جزئی و پایه زرین اکریلیک و سخت شونده ساخته می شوند و به دلیل داشتن این ویژگی قابلیت اعمال و استفاده روی همه سطح ها و پوشش ها را دارد.

این نوع رنگ حتی به دلیل ظاهر چشم نواز به عنوان یک لایه نهایی (تاپ کوت) مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله مزایای این رنگ تنوع رنگ بالا، سریع خشک شدن، چسبندگی عالی و براقیت مناسب است.

رنگ های صنعتی اپوکسی

رنگ صنعتی اپوکسی از یک نوع آستر تولید می شود و به دلیل ویژگی چسبندگی و مقاومت در برابر عوامل شیمیایی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و صنایع نیروگاهی استفاده می شود. زمانی که از رنگ صنعتی اپوکسی روی سطوح استفاده می شود از ایجاد زنگ زدگی و خوردگی سطح محافظت می کند.

دو گروه اصلی رنگ های اپوکسی رنگ های اپوکسی پلی آمید و رنگ اپوکسی پلی آمین هستند. رنگ پلی آمید مقاومت بیشتری در برابر نفوذ آب و رنگ پلی آمین مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی و اسیدهای ضعیف، حلال و فراورده های نفتی دارد.

رنگ های صنعتی ترموپلاست

رنگ های صنعتی گروه ترموپلاست بر پایه رزین های ترموپلاست به همراه پیگمنت های ضد خوردگی و رنگی آستر ساخته می شود. به همین دلیل رنگ ترموپلاست دارای مقاومت ویژه ای در برابر خوردگی و رطوبت بالا است. ویژگی عمده رنگ صنعتی ترموپلاست چسبندگی بالا، سریع خشک شدن، ثبات برق و مقاومت در برابر شرایط جوی است.

رنگ های صنعتی الکیدی هوا خشک

رنگ الکیدی هوا خشک با انواع رزین های الکیدی و به صورت اصلاح شده با رزین ها و پیگمنت های ضدخوردگی ساخته می شود. به همین دلیل از این رنگ برای محافظت سازه ها در برابر عوامل محیطی نیمه صنعتی، نیمه شرجی و مرطوب و محیط های شهری استفاده می شود. مهم ترین ویژگی این رنگ ثبات برق، حفظ رنگ و براقیت بالا است.

رنگ های صنعتی پایه آب

یکی از پرکاربردترین رنگ های صنعتی رنگ پایه آب است که از آن ها در مصارف صنعتی و ساختمانی استفاده می شود. به رنگ های پایه آب، رنگ اکریلیک گفته می شود و برای محیط زیست خطری ندارند. این رنگ ها در سه نوع براق، نیمه براق و مات تولید می شود. این رنگ ها بوی کمی دارند، سریع خشک می شوند، و قابلیت پوشش دهی بالا و شستشو آسان دارد.

رنگ چکشی

این رنگ یکی از انواع رنگ های صنعتی بوده که بر پایه رزین الکیدی اصلاح شده، فرموله شده است. رنگ چکشی در مصارف عمومی کاربرد دارد. این رنگ وقتی روی سطوح آهنی اعمال می‌شود طرحی شبیه آهن چکش خورده ایجاد می‌کند. از این رو به این نوع رنگ، رنگ چکشی گفته می‌شود.

از ویژگیهای مثبت این رنگ این است که پس از اعمال، بخوبی روی فلز می‌چسبد. در نتیجه سطحی یکدست با نقوش ایجاد می‌کند. همچنین تجمع گرد و غبار بر روی این رنگ بسیار کمتر از سایر پوشش هاست.

نکته حائز اهمیت در استفاده از رنگ های چکشی، انتخاب تینر مناسب و دقت در ویسکوزیته پاشش است. در صورت عدم دقت در این مرحله، نقوش چکشی یا تشکیل نمی‌شوند و یا ناقص خواهند بود. فاصله دست در هنگام کار و فشار باد نیز از موارد مهم در انجام کار با رنگهای چکشی است. کاربرد این رنگ در مواردی مانند رنگ‌آمیزی کابینتها، ماشین‌آلات، تجهیزات اداری و صفحات فلزی است. این موضوع بدلیل به‌کارگیری رزین الکیدی در این نوع رنگ می‌باشد.

یکی از ویژگی‌های مثبت این رنگ، چسبندگی مناسب آن بر روی سطوح کاملا تمیز شده است. درجه حرارت محیطی، طی استفاده از رنگ چکشی باید بین 10 تا 55 درجه سانتیگراد باشد. همچنین درجه حرارت سطح باید بین 5 تا 50 درجه سانتیگراد باشد. دمای مطلوب برای رنگ نیز باید بین 10 تا 55 درجه سانتیگراد باشد. استفاده از تهویه مناسب در محیطهای بسته هنگام رنگ‌آمیزی و در مرحله خشک شدن، امری الزامی است.

هنگام تابش مستقیم نور آفتاب و اوج گرما می‌بایست از اعمال رنگ بر روی سطوح خودداری کرد. به دلیل اشتعال‌زا بودن این محصول باید دور از حرارت، شعله و جرقه قرار گیرد. همچنین هنگام تماس با چشم، حتما با آب سرد فراوان شستشو داده و به پزشک مراجعه کنید.

رنگ کوره ای

یکی از انواع رنگ های صنعتی که در صنایع رنگ و پوشش کاربرد دارد، رنگ کوره‌ای است. این محصول در دو نوع پودری و مایع کوره‌ای ارائه می شود. این نوع رنگ را می‌توان به‌عنوان یکی از بهترین انواع رنگها به شمار آورد. چرا که آثار مخرب زیست محیطی بسیار کمی داشته و برای سلامتی کارگران نیز خطری ندارد.

یکی از مزایای این نوع رنگ، عملکرد برتر و راندمان بالای آن است. دلیل آن هم این است که ذرات رنگدانه پودری به روش الکتروشیمیایی بر روی سطوح فلزی قرار می‌گیرد. بنابراین رنگ‌آمیزی با ظرافت بالا انجام گرفته و به زمان کمی برای خشک شدن رنگ نیاز است.

این روش برای رنگ‌آمیزی مبلمان فلزی، بدنه خودرو و لوازم خانگی بعنوان پوشش نهایی کاربرد دارد. استفاده از رنگ کوره‌ای به گونه‌ایست که رنگدانه‌ها بر روی سطح فلزی اعمال می‌شوند. در نتیجه باید دقت شود که تمام قسمتهای سطح بطور یکدست و کامل پوشش داده شوند. این رنگها دارای قابلیت تمیزکاری آسان هستند. به‌طوری‌که در مقابل گرد و غبار و لکه چربی و روغنی مقاومت بالایی دارند. بنابراین در صورت آلودگی، به‌راحتی و با یک پارچه مرطوب پاک می‌شوند.

معایب رنگ های کوره ای

اما در این میان استفاده از برخی رنگ های صنعتی از جمله رنگ کوره‌ای معایبی نیز با خود به همراه دارد. از جمله آن می‌توان به هزینه‌های بالای راه اندازی و استفاده از این رنگها اشاره کرد. تجهیزات مورد نیاز برای رنگ آمیزی با رنگهای کوره‌ای بسیار گران‌قیمت می‌باشند. همچنین بازار هدف بسیار محدود نیز از دیگر معایب آن به شمار می‌رود.

رنگ استاتیک

یکی دیگر از رنگ های صنعتی رنگ استاتیک می‌باشد. این رنگ از ترکیب موادی همچون پودر رزین اپوکسی، پیگمنت و چند ماده دیگر بدست می‌آید. این رنگها با حذف کامل حلالها و ضایعات مواد مصرفی، خطر کمی برای محیط زیست دارند. مقاومت و دوام بالا و عمر طولانی آن موجب شده تا در برابر تغییرات جوی تغییر حالت ندهد. اگر بدنبال پوشش‌دهی بالا و ایجاد ضخامت یکنواخت در تمام سطح موردنظر هستید رنگ استاتیک گزینه مناسبی است.

نفوذپذیری بالای این رنگ موجب شده تا در تمام نقاط غیر قابل دسترس روی سطح کار نفوذ کند. در نتیجه رنگ‌آمیزی، به‌گونه‌ای یکنواخت و یکدست انجام شود. یکی از مزایای رنگ استاتیک، خطر آتش‌سوزی کمتر آن است. زیرا طی فرآیند تولید این رنگها از هیچ‌گونه ماده آتشگیری استفاده نشده است. از طرفی پوشش‌های پودری حاوی حلال نیستند. از این رو خطر آتش‌سوزی بسیار کمتری دارند. از این رنگها میتوان در مصارفی همچون یخچالهای صنعتی و خانگی، مبلمان، خودروسازی و لوازم خانگی استفاده نمود.

کاربرد رنگ های صنعتی

یکی از روش های مطمئنی که برای حفافظت مخازن، خط لوله، سازه های فلزی، بتنی و بدنه کشتی ها برای محافظت در برابر عوامل خورنده و شرایط جوی استفاده از رنگ های صنعتی است. رنگ های صنعتی از ترکیبات شیمیایی مختلفی ساخته می شوند و دارای کاربردهای زیر هستند:

• جلوگیری از سائیدگی و خوردگی بدنه
• استفاده در صنعت خودروسازی
• رنگ آمیزی لوله های نفتی و حساس به منظور حفاظت از آنها
• افزایش مقاومت سطوح در برابر خراشیدگی، اصطکاک و نور خورشید

ترکیب رنگ های صنعتی

رنگ های صنعتی از ترکیب رنگدانه (رنگدانه معدنی و آلی)، رزین، حلال، پرکننده و مواد افزودنی ساخته می شود. رنگدانه برای رنگ دادن محصول نهایی، رزین عامل اصلی تولید رنگ و برای تولید رنگ هایی بر پایه آب یا نفت استفاده می شود. حلال ها نیز برای حل شدن رزین و رنگ دانه ها استفاده می شود و ممکن است آلی یا معدنی باشد. برای ترکیب رنگ ها ابتدا باید میزان مواد اندازه گیری شود و سپس پایه رنگ آماده شود. پس از آن کلیه مواد لازم از جمله حلال، رنگ و رزین با یکدیگر مخلوط و در نهایت آزمایش شوند.